MARYNARSKI FISKUS

W dalszym ciągu wśród niektórych polskich marynarzy pokutuje błędne przekonanie, iż praca najemna na statkach eksploatowanych przez armatorów/pracodawców posiadających faktyczne zarządy w tzw. „rajach podatkowych” (np. Hongkong, Bahrajn, Monako, Liberia etc.) skutkuje dla nich brakiem powstania obowiązku podatkowego w Polsce. Niestety z uwagi na fakty, iż kraje/terytoria te są szczególnymi reżimami prawno-podatkowymi, w których funkcjonują liczne regulacje mające umożliwić podatnikom uzyskującym dochody lub zyski z tych krajów jak najniższe obciążenia podatkowe tzw. zachęty podatkowe, polski fiskus na przestrzeni ostatnich lat zwrócił szczególną uwagę na te terytoria. Zaczęto zawierać liczne umowy o wymianie informacji podatkowej i unikaniu podwójnego opodatkowania, które znacząco skróciły tę listę m.in. usunięto z omawianej listy rajów podatkowych Wyspę Man, Wyspę Jersey i Wyspę Guernsey. Niestety w dalszym ciągu kraje/terytoria rozpoznawane przez polski system podatkowym jako raje podatkowe są dla polskich marynarzy bardzo niekorzystne i skutkują każdorazowo obowiązkiem rozliczenia podatkowego w Polsce dochodów uzyskanych ze źródeł położonych na tych terytoriach.

2. Nowa lista rajów podatkowych

Dnia 4 maja 2015 r. w Dzienniku Ustaw ogłoszono Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2015 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W nowym Rozporządzeniu usunięto kolejnych 6 krajów i terytoriów z listy “rajów podatkowych” tj.: Belize, Bermudy, Gibraltar, Kajmany, Montserrat, oraz Turks i Caicos. Obecnie lista „rajów podatkowych” niekorzystnych podatkowo dla marynarzy (pełne opodatkowanie w Polsce bez możliwości skorzystania z ulgi abolicyjnej) kształtuje się następująco: 1) Księstwo Andory; 2) Anguilla – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej; 3) Antigua i Barbuda; 4) Saint-Maarten, Curacao – kraje wchodzące w skład Królestwa Niderlandów; 5) Wspólnota Bahamów; 6) Królestwo Bahrajnu; 7) Barbados; 8) Brytyjskie Wyspy Dziewicze – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej; 9) Wyspy Cooka – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią; 10) Wspólnota Dominiki; 11) Grenada; 12) Sark – Terytorium Zależne Korony Brytyjskiej; 13) Hongkong – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej; 14) Republika Liberii; 15) Księstwo Liechtensteinu; 16) Makau – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej; 17) Republika Malediwów; 18) Republika Wysp Marshalla; 19) Republika Mauritiusu; 20) Księstwo Monako; 21) Republika Nauru; 22) Niue – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią; 23) Republika Panamy; 24) Niezależne Państwo Samoa; 25) Republika Seszeli; 26) Federacja Saint Kitts i Nevis; 27) Saint Lucia; 28) Saint Vincent i Grenadyny; 29) Królestwo Tonga; 30) Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych – Terytorium Nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych; 31) Republika Vanuatu.

3. Raje podatkowe, a ulga abolicyjna w Polsce

Ponieważ Polska nie zawarła umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowaniu z żadnym z ww. państw, wypłacone wynagrodzenie z tytułu pracy najemnej wykonywanej na statku morskim zarządzanym przez przedsiębiorstwo z efektywnym zarządem w „raju podatkowym” będzie podlegać opodatkowaniu w Polsce na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z praktyką organów podatkowych zastosowanie w tym przypadku znajduje reguły wynikające z przepisów art. 27 ust. 9a w powiązaniu z art. 27 ust. 9 ustawy o PIT.  Zgodnie z ww. przepisami, jeżeli podatnik (marynarz), osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody określonej w ust. 8 (metody wyłączenia z progresją), dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym. Co więcej, rozliczenie przy zastosowaniu metody proporcjonalnego zaliczenia, stosuje się odpowiednio także w przypadku podatnika (marynarza), uzyskującego wyłącznie dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Polski marynarz, który uzyska przychody z tytułu pracy najemnej wykonywanej na statku morskim eksploatowanym przez przedsiębiorstwo z efektywnym zarządem w „raju podatkowym” będzie podlegał obowiązkowi podatkowemu w Polsce, przy czym do obliczenia podatku należnego za dany rok będzie w tym przypadku miała zastosowanie ww. metoda proporcjonalnego zaliczenia (odliczenia podatku zapłaconego za granicą). Co więcej w przypadku „rajów podatkowych” zgodnie z art. 27g ust. 3 ustawy o PIT wyłączono możliwość zastosowania ulgi abolicyjnej, która na przestrzeni ostatnich dwóch lat umożliwiła wielu polskim marynarzom zapłaty podatku w Polsce np. w przypadku Norwegii w roku 2014. Podkreślić należy, iż w związku z powyższym dochody otrzymane z „raju podatkowego”, podlegać będą opodatkowaniu na zasadach ogólnych w Polsce bez możliwości skorzystania z ulgi abolicyjnej. Od obliczonej w powyższy sposób podstawy opodatkowania za dany rok podatkowy, obejmującej uzyskane przychody ze źródeł położonych w „raju podatkowym” należy obliczyć podatek wg obowiązującej w Polsce skali podatkowej. Następnie należy od tego podatku odliczyć kwotę równą podatkowi zapłaconemu w „raju podatkowym”, jeżeli w ogóle został tam zapłacony jakikolwiek podatek i podatnik (marynarz) uzyskał stosowny dokument poświadczający ten fakt. Jeżeli podatnik (marynarz) nie posiada takiego dokumentu lub nie zapłacił podatku w „raju podatkowy” (co jest dość powszechne), wtedy jest on zobowiązany do zapłaty całej wyliczonej kwoty podatku w Polsce w oparciu o polską skalę podatkową (18% lub 32%) w danym roku podatkowym np. do 30 kwietnia 2016 roku za rok 2015. Co więcej polscy marynarze zatrudnieni w ww. modelu w danym roku podatkowym, będą zobowiązani do wpłacania zaliczek na poczet PIT do polskiego Urzędu Skarbowego właściwego przez ich miejsce zamieszkania, w wysokości 18% uzyskanych faktycznie dochodów, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócili do kraju z kontraktu lub po miesiącu, w którym uzyskali dochód będąc w Polsce. Zaliczki te następnie rozlicza się w zeznaniu rocznym po zakończeniu roku podatkowego.

4. Wnioski

Jak z powyższego wynika tzw. „raje podatkowe” nie są korzystne podatkowo dla marynarzy posiadających rezydencję podatkową w Polsce. Uwagi wymaga również fakt, iż w wielu przypadkach, gdy dane kraje/terytoria zostały usunięte z listy rajów podatkowych, ale nie zawarły z Polską umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, polskie organy podatkowe w dalszym ciągu, wbrew przepisom, próbują odmawiać ulgi abolicyjnej pomimo, iż w tym przypadku ulga ta przysługuje marynarzowi.

Radca prawny – Mateusz Romowicz

http://www.kancelaria-gdynia.eu

www.facebook.com/Legal.Marine.Mateusz.Romowicz